Van zorgdrager naar zelfzorg, mijn weg naar vrijheid

Als oudste dochter van jonge ouders kwam ik ter wereld, hun leven veranderde plotseling drastisch. De zwangerschap was een verrassing, de bevalling was allesbehalve makkelijk. Mijn ouders, twintigers, hadden het zwaar. Ik voelde dat onmiddellijk: als zij het goed hadden, had ik het goed. Geluk en tevredenheid hingen altijd af van hun gemoedstoestand.

De momenten waarop ik hun tevredenheid het meest zag, waren vaak wanneer we met anderen waren, op uitjes of bij familiebezoeken. Thuis was dat anders. Mijn vader was vaak afwezig, en mijn moeder gespannen. Ik leerde snel hoe ik haar gemoedstoestand kon aanvoelen en daarop kon inspelen. Als zij ontspannen was, kon ik dat ook zijn. Mijn eigen behoeften? Die bestonden nauwelijks. Mijn zelfwaarde hing af van hun tevredenheid. Als ik geen conflicten veroorzaakte, was het goed. Zo ging ik de eerste jaren van mijn leven door, altijd in de schaduw van hun gevoelens, de wereld om me heen insluitend en afwegend wat wel en niet kon.

De momenten van bewustwording

Toen ik dertien was, begon ik me af te vragen waarom ik steeds mijn eigen verlangens opzij schoof. De puberteit bracht die zoektocht op gang. Ik wilde praten, begrepen worden, maar mijn ouders zagen me niet echt of namen me niet serieus. Dit leidde tot veel frustratie, die ik uiteindelijk uitschreeuwde. "Dwars geboren en nog steeds dwars", verklaarden ze mijn gedrag. Maar diep van binnen voelde ik dat het anders moest kunnen.

In mijn vroege twintiger jaren begon ik te beseffen dat niet iedereen zo'n gezin had. Ik zag andere gezinnen waar ruimte was voor ieders gevoelens en behoeften. Dat bracht innerlijk conflict: ik wilde loskomen van dit patroon, maar voelde tegelijkertijd de plicht om voor mijn ouders te zorgen. Elke keer als ik probeerde los te komen, voelde ik een kracht die me terugtrok, die me vroeg om zorg te geven. Deze innerlijke strijd werd steeds sterker. In die tijd besloot ik emotioneel afstand te nemen: van weinig delen ging ik naar niets meer delen. Door dat te doen, voorkwam ik teleurstelling. Ik verwachtte niets meer van hen, en dat werd mijn overlevingsmechanisme. De verhouding werd ongelijk: zij deelden hun zaken met mij, zochten steun en bevestiging, terwijl ik de zorgende rol op me nam. Het contact zelf deed me weinig, maar ik kreeg praktische steun, waarvoor ik dankbaar ben. Dat was misschien alles wat zij konden bieden.

De innerlijke strijd

Nu ik volwassen ben, voel ik hoe dit oude patroon me soms nog steeds vastgrijpt. Het motto: "Ik zorg, dus ik besta" was jarenlang onbewust mijn levensmotto.

Onverwachte situaties kunnen me snel weer terugtrekken in het gevoel van verantwoordelijkheid voor het geluk van anderen, vooral als het om mijn ouders gaat. Ik moet oppassen niet weer in de valkuil te trappen van "zorgen voor" om mijn eigen behoefte aan erkenning te vervullen. Zorgen voor anderen werd mijn manier om mijn eigen waarde te bevestigen. Inmiddels beseft mijn ratio dat ik door voor mezelf te zorgen ruimte maak voor mijn eigen behoeften en dat deze er ook mogen zijn. Mijn gevoel, de andere kant van de medaille, doet haar best om dit ook te beseffen.

Mijn keuze voor rust en zelfzorg

In supervisietrajecten leerde ik over de patronen die mijn leven beïnvloedden en ik begon in te zien dat het anders mocht en kon. Ik leerde voor mezelf te zorgen, door te luisteren naar wat ik wil. Zelfzorg betekent nu dat ik met compassie naar mezelf en anderen kijk. Ik heb zelfs een bijzonder herinneringsteken voor dit proces—vraag me er maar eens naar!

Hardlopen werd mijn manier om stil te staan. Hardlopen als lichaamswerk. Het hielp me te voelen en sterker te worden. Vandaag de dag voel ik me veel sterker, maar ik weet dat het oude patroon soms nog meespeelt. De innerlijke strijd tussen "Ik ben verantwoordelijk voor hun geluk" en "Ik moet mijn eigen leven leven" kost me nog wel eens energie. Maar met compassie voor mezelf en voor het meisje dat ik ooit was, maak ik volwassen keuzes. Het knaagt soms nog, maar ik weet dat ik verantwoordelijkheid neem voor mijn gedrag. Ik verlang niets van de ander, maar ik pak mijn eigen les op.

Want je kunt anderen niet veranderen, wel jezelf. En als je dat doet, word je vrij. En dat is een bevrijdend gevoel.

Herken jij jezelf in mijn verhaal?
Als je merkt dat je vaak in de rol van zorgdrager stapt, of dat je worstelt met het loslaten van patronen die niet meer voor jou dienen, weet dan dat je niet alleen bent. Het kan moeilijk zijn om de balans te vinden tussen voor anderen zorgen en voor jezelf zorgen. Als je behoefte hebt aan ondersteuning in dit proces of als je meer wilt weten over hoe ik je kan helpen, stuur me dan gerust een e-mail. Ik sta klaar om met je in gesprek te gaan en samen te ontdekken hoe je je eigen zorg en welzijn kunt herstellen.

Stuur een bericht naar haarmanrian@gmail.com of kijk op www.rianhaarman.nl bij contact, ik kijk ernaar uit om van je te horen!